ثابت نگهداشتن میزان pH با سودا لایم
استفاده از یک روش ساده و نسبتا جدید برای ثابت نگهداشتن مقدار pH بدون انجام فرایند های شیمیایی مستقیم بر روی آب آکواریوم!
pH یکی از پارامتر های شیمیایی مهم در انواع آکواریوم های آب شور می باشد. میزان مواد معدنی (سختی کربنات) و یا تولید اسید های آلی (حاصل فرایند های بیلوژیک در آبزیان درون آکواریوم) می تواند تعادل pH را بر هم بزند. مقدار pH در آکواریوم های مختلف آب شور می تواند بین ۷.۸ تا ۸.۴ قرار بگیرد (البته به شرط اینکه تغییرات pH در طول روز و شب زیاد نباشد) اما در برخی از آکواریوم های مرجانی دیده می شود که با وجود بالا بودن میزان سختی کربنات باز هم میزان pH در محدوده مناسب قرار نمی گیرد و یا نوسانات بسیار زیادی دارد که دلیل آن کاملا نامشخص است.
اگر مشکل pH در آکواریوم خود دارید لازم است ابتدا دلایل ممکن برای بروز این مشکل را محدود کنید. ابتدا بهتر است از دقت ابزار اندازه گیری خود مطمئن شوید و همیشه مقدار pH را در یک زمان خاص در طول روز اندازه گیری کنید، زمان آن اهمیتی چندانی ندارد اما لازم است برای مقایسه صحیح همیشه در یک زمان انجام شود. تمامی جلبک های درون آکواریوم در طول روز مقدار زیادی از دی اکسید کربن را جذب می کنند و در نتیجه pH افزایش پیدا می کند. بیشترین افزایش مقدار pH در اواخر زمان نورپردازی آکواریوم مشاهده خواهد شد. در طول شب و بدون وجود فتوسنتز میزان دی اکسید کربن در آب در نتیجه فعالیت های زیستی آبزیان افزایش پیدا کرده و در نتیجه میزان pH کاهش پیدا می کند.
اگر مقدار pH در طول روز و بخصوص در ساعت های پایانی نورپردازی آکواریوم بیش از حد پایین باشد و شما از دقت اندازه گیری های خود مطمئن باشید به احتمال بسیار زیاد مشکل شما از بالا بودن میزان دی اکسید کربن در هوای اتاقی است که آکواریوم درون آن قرار گرفته است. در آکواریوم هایی که از کلسیم راکتورها استفاده می کنند ممکن است بالا بودن میزان دی اکسید کربن در فضای سیستم فیلتراسیون به دلیل وجود نشت گاز دی اکسید کربن بوجود آمده باشد که به سادگی می تواند این مشکل را بر طرف کرد اما در مواردی که با توجه به پایین بودن فضای اتاق و تنفس انسان ها و حیوانات دیگر درون اتاق میزان دی اکسید کربن در هوا افزایش پیدا کند لازم است به شکلی این دی اکسید کربن اضافه از هوا قبل از ترکیب شدن با آب گرفته شود.
راه های مرسوم جهت ثابت و تنظیم نگهداشتن pH
یکی از راه های معمول جهت ثابت نگهداشتن میزان pH بخصوص در طول شب استفاده از رفیجیوم جلبکی است به شکلی که نورپردازی آن بر خلاف نورپردازی در آکواریوم اصلی انجام می شود و به این ترتیب همیشه فرایند فتوسنتز و در نتیجه مصرف دی اکسید کربن در آکواریوم شما صورت می پذیرد.
محصولات متنوع زیادی در بازار برای افزایش و ثابت نگهداشتن میزان pH وجود دارد که در برخی موارد خطر استفاده بیش از حد از آنها و تغییر سایر پارامتر های شیمایی آب نیز وجود دارد.
در بیشتر موارد با اضافه کردن یک فیلتر هوای ساده که در سال های اخیر به صنعت آکواریوم معرفی شده است می توان این مشکل را بر طرف کرد. یکی از بهترین و موثر ترین تجهیزات فیلتراسیون در آکواریوم های آب شور پروتئین اسکیمر ها هستند که در حقیقت کارکرد آنها کمترین احتمال بروز خطر برای آکواریوم ها را به همراه خواهد داشت و با توجه به اینکه حجم بسیار زیادی از هوا را با آب ترکیب می کنند می تواند بر روی میزان pH آب آکواریوم تاثیر گذار باشد.
اسکیمر تنها باعث خارج کردن پروتئین ها از درون آب آکواریوم شما نمی شوند بلکه تبادلات گازی بسیار وسیعی بین آب آکواریوم و هوای اتاق انجام می پذیرد. پس در نتیجه، افزایش میزان دی اکسید کربن در اتاق می تواند باعث افزایش مقدار دی اکسید کربن در آب آکواریوم شما شود. قطعا بهترین روش برای کاهش میزان دی اکسید کربن در اتاقی که انسان ها و حیوانات دیگر در آن تنفس می کنند استفاده از تهویه مطبوع است که با توجه به هزینه و یا دمای هوا و با توجه به شرایط جوی در بعضی از موارد قابل انجام نمی باشد.
افزایش pH با سودالایم
سودالایم ( آکرولایم) یک ماده شیمیایی است که در تجهیزات مخصوص غواصی و در بیمارستان ها در تجهیزات مخصوص تنفس مصنوعی و فرایند های بی هوشی مورد استفاده قرار می گیرد. این ماده ترکیبی از هیدروکسید کلسیم و هیدروکسید سدیم است که بر روی یک ماده به عنوان حمل کننده قرار می گیرد. دی اکسید کربن موجود در هوا می تواند با هیدروکسید کلسیم و هیدروکسید سدیم ترکیب شود و در حقیقت هر ۱۰۰ گرم از هیدروکسید سدیم می تواند با حدود ۲۳ لیتر از دی اکسید کربن در هوا ترکیب شود. بهترین و موثر ترین اندازه دانه بندی برای این ماده در حدود ۲.۵ میلی متر است.
استفاده از این محصول بسیار ساده است: سودالایم را درون یک محفظه فیلتر ریخته و در مسیر هوای ورودی به اسکیمر خود قرار می دهید.
به راحتی می توانید این ماده را از تمامی فروشگاه های تجهیزات پزشکی تهیه کرده و از یک فیلتر تک مرحله ای مشابه نمونه ای که در تصویر بالا می بینید برای قرار دادن سودا لایم در مسیر هوای ورودی به اسکیمر استفاده کنید. به این ترتیب تمام دی اکسید کربن درون هوای ورودی به اسکیمر از هوا جدا شده و هوایی بدون وجود دی اکسید کربن به اسکیمر وارد می شود.
به مرور زمان دانه های سودالایم با جذب دی اکسید کربن به رنگ آبی در می آیند که نشان دهنده نزدیک شدن به زمان تعویض آنها است. البته توجه داشته باشید که تنها تغییر رنگ نشان دهنده زمان تعویض نیست و در صورت کاهش میزان دوباره pH در آب آکواریوم لازم است این مواد را تعویض کنید.
در حال حاضر دو برند مطرح یعنی Bulk Reef Supply و Two Little Fish نیز این ماده را در بسته بندی مخصوص استفاده آکواریومی به بازار عرضه کرده اند.