کلید شناسایی تصویری

تشخیص بیماری در ماهی ها

از این راهنما می توانید برای مقایسه وضعیت ظاهری انواع بیماری های پوستی و انگلی در ماهیان خود با تصاویر مربوط به این بیماری ها استفاده کرده و بیماری ماهیان خود را به خوبی تشخیص دهید.

در ادامه این مقاله برای هر بیماری توضیحات کامل و راه حل های مناسب برای درمان ارائه خواهد شد.

توجه داشته باشید که برای درمان بیماری لازم است ابتدا به درستی بیماری تشخیص داده شود و بعد از آن متناسب با گونه ماهی درمان مناسب برای آن در نظر گرفته شود.

سفیدک یا ایک (Cryptocaryon irritans)

یکی از شناخته شده ترین بیماری های انگلی در بین آکواریوم داران بیماری سفیدک است. مشخصه این بیماری وجود نقاط نمک مانند بر روی سطح بدن و باله ها است. این انگل می تواند برای سال ها در داخل آبشش های ماهی به صورت غیر قابل شناسایی باقی بماند و به هیچ عنوان آکواریوم دار متوجه حضور آن نشود. رفتارهایی که ماهی درگیر با این بیماری از خود نشان می دهد شامل، تنفس سنگین و سریع، انجام حرکت های بسیار سریع، خاراندن سطح بدن بر روی ماسه ها و صخره ها و دادن تکان های شدید به سر است. درمان این بیماری می تواند به روش های مختلفی مثل مس، انتقال مخزن به مخزن (TTM)، کلروکوئین فسفات و حمام آب شیرین باشد. البته باید به این نکته توجه داشته باشید که حمام آب شیرین بر روی برخی از گونه های انگل های سفیدک قابل استفاده نمی باشد.

مخملک (Amyloodinium ocellatum)

این یک انگل با تاثیرگذاری بسیار سریع است. شناسه خاص این بیماری مقدار بسیار زیاد دانه ها شکر مانند بر روی بدن ماهی است که با رفتارهایی مثل حرکت های بسیار سریع، خارش سطح بدن بر روی ماسه ها و صخره ها، تنفس سخت و سریع و تمایل به شنا در مسیر ورود آب از سامپ به داخل تانک اصلی. در برخی موارد ترکیب این بیماری با برخی از بیماری های باکتریایی باعث کشته شدن ماهی شما در طول روند درمان می شود. تنها راه های موثر برای درمان این بیماری تا به امروز استفاده از مس و کلروکوئین فسفات است. توجه داشته باشید که ممکن است این انگل تا مدتی بر روی بدن ماهی بدون هیچ علایم ظاهری وجود داشته باشد و ماهی شما را درگیر کند، پس لازم است به دقت و همیشه رفتار های ماهی های خود را مورد بررسی قرار دهید.

کپلک ها (Flukes)

آنها نوعی از کرم های پهن هستند و اصولا تا زمانی که بیماری در حد بسیار زیادی پیشرفت نکرده باشد دیده نمی شوند. حمام آب شیرین به مدت ۳ تا ۵ دقیقه (با توجه به اندازه ماهی) اصولا باعث می شود که کرم ها از بدن ماهی جدا شده و در آب شیرین رها شوند. داروهای ترمیمی مختلف می تواند به ماهی در ترمیم جای زخم های باقی مانده بر روی سطح بدنش کمک کند. اصولا استفاده از فرمالین نیز می تواند برای از بین بردن کرم ها موثر است.

تنفس سخت و سریع از جمله علايم مشترک در سه بیماری سفیدک، مخملک و کپلک است.

ایک سیاه (Turbellarians)

مانند ذرات بسیار کوچک سیاه رنگ بر روی بدن ماهی به نظر می‌رسند. اینها نوع دیگری از کرم هستند که به بدن ماهی ها می چسبند و از آنها تغذیه می کنند. درمان این ها دقیقا مشابه کپلک ها است و با حمام آب شیرین و فرمالین قابل درمان هستند.

کرم گرد ( Piscicolidae Worm)

کرم های گرد اصولا در آکواریوم های مرجانی و فقط ماهی آب شور زیاد شایع نیستند و می توان به راحتی با یکبار حمام فرمالین آنها را از بدن ماهی ها جدا کرده و ماهی ها را درمان کرد. محل اتصال این کرم ها به بدن ماهی ها به صورت یک زخم بر روی بدن ماهی باقی می ماند که با تغذیه مناسب و استفاده از مکمل های مخصوص اصلاح بافت بدن به مرور زمان از بین می روند.

کرم قلاب دار ( Dactylogyrus trematodes)

این ها نوعی کرم قلاب دار بسیار نزدیک به کرم های پهن و کپلک ها هستند. اصولا بسیار به ندرت در آکواریوم ها شاهد درگیری ماهی ها با این نوع از انگل ها هستیم. معمولا درمان هایی که برای کپلک ها و کرم های پهن پیشنهاد می شود مثل حمام آب شیرین و فرمالین برای درمان این کرم ها نیز بکار برده می شود.

انگل بروکلینیا ( Brooklynella)

این بیماری اغلب در دلقک ماهی ها دیده می شود اما این به این معنی نیست که ماهیان دیگر به این بیماری مبتلا نمی شوند. مشخصه این بیماری ورقه ورقه شدن و کنده شدن پوست است که ممکن است به شکل های مختلف خود را نشان دهد از نقاط سفید رنگ کوچک شبیه سفیدک و یا نقاطی شبیه به بیماری مخملک. این بیماری می تواند به سرعت باعث مرگ ماهی شود و لازم است به سرعت بعد از مشاهده اولین نشانه های بیماری مراحل درمان آغاز شود. برای درمان می توان از داروهای مختلف مثل METROPLEX و ACRIFLAVINE و یا حمام آب شیرین و فرمالین استفاده کرد. لازم است درمان تا زمانی که علائم بیماری به صورت کامل از بین نرفته است، تکرار شود و در طول مدت درمان ماهی حتما در تانک قرنطینه نگهداری شده و به خوبی با مکمل های غذایی و انواع غذاهای متنوع تغذیه شود.

عفونت باکتریایی

این نوع از عفونت ها بسیار شایع بوده و در ساختار ها و شکل های مختلف ظاهر می شود. می توانید آنها را در تکه های تیره یا سفید رنگ بر روی بدن ماهی، وجود حفره ها و چروک هایی بر روی باله های ماهی، کدورت در چشم ها، سوختگی و یا زخم های سطحی قرمز رنگ مشاهده کنید. دو نمونه پایه از این عفونت های باکتریایی وجود دارد و هر کدام چالش های خاص خود را برای درمان خواهد داشت. عفونتهای باکتریایی گرم مثبت دارای سرعت عملکرد آهسته تری هستند اما ممکن است آثار ظاهری آن زمانی قابل مشاهده باشد که دیگر برای درمان دیر شده است. عفونت های باکتریایی گرم منفی با سرعت بیشتری عمل کرده و پیشرفت می کنند، در بعضی از موارد دیده شده که تنها بعد از ۲۴ ساعت می تواند باعث مرگ ماهی شود. درمان باید با دامنه وسیعی از انواع آنتی بیوتیک های ممکن انجام شود. برای نمونه می توانید از ترکیب KANAPLEX، FURAN 2، METROPLEX استفاده کنید که می تواند تاثیر بسیار خوبی بر روی هر دو نوع از عفونت های باکتریایی گرم مثبت و منفی د اشته باشد و ترکیب آنها کاملا بی خطر است.

متورم شدن چشم ها (باکتری یا جراحت)

این موضوع به سادگی با توجه به وجود تورم بر روی یک یا هر دو چشم قابل تشخیص است. اصولا اگر یک چشم متورم شده باشد می تواند نشانه یک جراحت باشد. اگر دو چشم متورم و تیره شده باشد می تواند نشانه‌ی از بروز انواع بیماری های باکتریایی یا انگلی باشد.

بیماری گل کلمی (Lymphocystis)

این ویروس در ابتدا به صورت نقاط سفید رنگ کوچک ظاهر می شود، در روزهای اول ممکن است با بیماری سفیدک اشتباه گرفته شود، اما این دانه ها در یک محل باقی مانده و اصولا به جای زیاد شدن تعدادشان اندازه های آنها بزرگ می شود. وقتی که به اندازه کافی بزرگ شوند ظاهری شبیه به گل کلم پیدا می کنند. این بیماری معمولا بر روی باله ها دیده می شود و در برخی موارد بر روی بدن و یا صورت هم ممکن است ظاهر شود. این بیماری اصولا خطر ناک نیست به غیر از مواردی که بر روی دهان یا آبشش و یا دیگر اندام های حساس قرار بگیرد. هیچ درمانی خاصی برای این بیماری لازم نیست، تنها باید ماهی به خوبی و به همراه ویتامین تغذیه شود، استرس ماهی کم شده و کیفیت آب افزایش پیدا کند.

کرم روده / انگل های داخلی

خروج رشته های سفید و باریک از مخرج ماهی به جای شکل طبیعی مدفوع، اگر با کاهش وزن شدید ماهی آن هم زمانی که ماهی به خوبی غذا می خورد همراه شود می تواند نشانه وجود کرم های انگلی روده باشد. این بیماری به آهستگی پیشرفت می کند بخصوص تا زمانی که ماهی به درستی تغذیه می شود. اضافه کردن METROPLEX به غذا می تواند موثر باشد اما لازم است به میزان مشخص شده از این دارو برای تکمیل درمان به آب هم اضافه شود.

گزیدگی (Hyper-Melanization)

این بیماری بیشتر در دلقک ماهی ها رایج است، به صورت یک دایره یا بیضی با رنگ قهوه ای بر روی بدن ماهی دیده می شود که بر اثر نیش شقایق ها و مرجان ها ایجاد می شود. مشاهده این گونه نقاط بر روی بدن دلقک ماهی ها بخصوص زمانی که قصد نزدیک شدن و انتخاب یک شقایق جدید را دارند طبیعی می باشد. اصولا لازم نیست درمان خاصی انجام شود و به مرور زمان اثر آن از بین خواهد رفت.

خوردگی سر و خط جانبی ( HLLE)

این بیماری اصولا از روی صورت آغاز می شود. ظاهر آن به گونه ای است که انگار پوست بخشی از صورت و بدن ماهی کنده شده است. این بیماری اصولا از روی سر و صورت آغاز شده و به سمت بدن در امتداد خط جانبی ادامه پیدا می کند. تغذیه مناسب، تمیز بودن آب و کاهش استرس در توقف پیشرفت بیماری موثر بوده و در برخی از موارد به مرور زمان آثار ایجاد شده محو و از بین می روند.

زخم عمیق ( Uronema Marinum)

یک زخم عمیق و قرمز رنگ که عموما به سرعت باعث مرگ ماهی می شود. این بیماری اغلب در کرومیس ها و دلقک ماهی ها مشاهده می شود. درمان این بیماری بسیار مشکل است و می توان از انواع داروهای حاوی مس و کلروکوئین فسفات برای درمان آن استفاده کرد.

رکتوم پرولاپس ( Rectal Prolapse)

این بیماری می تواند به علت یبوست، گرفتگی مجاری دفع و یا حتی یک عفونت انگلی ناشناخته بوجود آید. این بیماری اصولا به مرور زمان درمان می شود. اضافه کردن ویتامین به رژیم غذایی و حفظ کیفیت آب می تواند در روند درمان و بهبود بسیار موثر باشد.

دهان باز یا قفل شده

این شرایط ممکن است بر اثر یک ضربه فیزیکی و یا نیش یک مرجان یا شقایق بوجود بیاید. این مشکل هیچ راه درمان شناخته شده ای ندارد و ممکن است به مرور زمان مشکل بر طرف شود.

آبسه

این بیماری از تجمع آب و خونابه در زیر ناحیه ای از پوست بوجود می آید، که معمولا به مرور زمان بدون هیچ اقدام خاصی از بین می رود. هیچ درمان واقعی برای این مشکل وجود ندارد و تنها غذای سالم و پاکیزه و سالم نگهداشتن آب می تواند در طول درمان موثر باشد.