اسفنج‌ها (Sponges)

این گروه فراوان و متنوع، بی مهرگان رنگارنگی می باشند که همواره در اتصال با بسترهای دریایی زندگی می کنند. بر خلاف تصور زیست شناسان که آنها را جزء گیاهان طبقه بندی می کنند اما اسفنج ها جانورانی ساده هستند که هیچ خانواده نزدیکی ندارند. اسفنج ها توسط منافذ ریزی که روزنه (Pore) نامیده می شوند آب را به داخل بدن خود کشیده وسپس با استفاده از فیلتر کردن آب غذا و اکسیژن مورد نیاز خود را به دست می آورند و مجددا آب را به بیرون می رانند. در حدود ۱۵۰۰۰ گونه از اسفنج ها در سه خانواده مختلف تا کنون شناسایی شده اند که بسیاری از آنها بر روی صخره های مرجانی زندگی کرده و تعداد کمی از آنها در آب های شیرین یافت می شوند.

آناتومی

طرح بدن و اندام ها بر پایه یک سیستم کانال آبی بوده که این سیستم همراه با از کنار هم قرار گرفتن سلول های خاصی به نام سلول های یقه ای (Collar) تشکیل شده است. این سلول ها برای اسفنج ها منحصر به فرد می باشند، این سلول ها توسط پرزها که با ضربات مژک های طویل و شلاق مانند خود می توانند آب را به داخل بدن اسفنج بکشند. حلقه ای از تنتاکل های کوچک در اطراف فلاژلوم و یا مژه ها ذرات غذایی را به دام می اندازند. سپس مواد دفعی و آب از طریق منافذ بزرگی به خارج از بدن جانور راه می یابند. سختی بدن جانور توسط اسکلتی که از اسپیکول ها و یا ذرات ریز دی اکسید سیلیکون و یا کربنات کلسیم که در سطح بدن پراکنده شده اند ایجاد می شود.

در حقیقت یک اسفنج فاقد اندام بوده اما دارای سلول های اختصاص یافته ای می باشد. که آب از طریق سلول های پرزی به داخل جریان می یابد و سپس توسط حفره بزرگتری که اسکولا نامیده می شود به خارج راه می یابد.

زیستگاه

بسیاری از اسفنج ها برای اتصال به بسترهای سختی نیاز دارند، اما برخی از آنها می تواند در بستر های نرم نیز رشد کنند. برخی از آنها قادرند تا خود را در داخل صخره ها و پوسته صدف های بزرگ جای دهند. اسفنج ها در محدوده ی وسیعی از دما و عمق پراکنده اند و بیشتر در اطراف صخره های مرجانی، کشتی های مغروق و نیز مناطق صخره ای یافت می شوند. جمعیت های زیادی از آنها در جایی که جریانات جزر و مدی قوی وجود داشته باشد زندگی می کنند به طوری که این جریانات می تواند مواد غذایی بیشتری را با خود به همراه آورد. جانورانی مانند خرچنگ ها و کرم ها گاهی اوقات در داخل اسفنج ها زندگی می کنند. اما آنها نمی توانند بر روی اسفنج ها برای مدت طولانی ساکن شوند زیرا اسفنج ها مواد شیمیایی تولید می کنند که می تواند باعث آسیب آنها شود.

اسفنج ها در شکل ها، رنگ ها و ساختار های بسیار متنوعی یافت می شوند که هر شکل و ساختار با توجه به زیستگاه آن گونه تکامل یافته است.

می توانید جهت مشاهده و خرید انواع اسفنج ها به فروشگاه خانه آبزیان بخش بی مهرگان دریایی بخش اسفنج ها وارد شوید.