گردش آب
پمپ گردش آب و فیلتر، اصلی ترین اجزاء سیستم گردش آب در یک آکواریوم هستند که وظیفه تمیز کردن آب از ذرات معلق و ایجاد ساختار فیلراسیون بیولوژیک را بر عهده دارند. در صورت کارکرد مناسب این ساختار یک تعادل بیولوژیک و یک محیط زیست پایدار در آکواریوم شکل می گیرد.
پمپ دارای یک الکتروموتور است که نیروی لازم جهت حرکت پروانه پمپ و ایجاد جریان را تولید می کند. اصولا ظرفیت پمپ ها با واحد لیتر بر ساعت سنجیده می شود. پیشنهاد می شود در یک آکواریوم گیاهی ۳ تا ۵ بار در ساعت کل آب آکواریوم در سیستم فیلتراسیون گردش کند. (مثلا برای در آکواریومی با ظرفیت ۱۵۰ لیتر لازم است پمپی با قدرت ۴۵۰ تا ۷۵۰ لیتر در ساعت در نظر گرفته شود.) این میزان گردش می تواند به شما اطمینان دهد که آب کیفیت مناسبی را البته در صورت کارکرد مناسب ساختار فیلتراسیون در آکواریوم حفظ می کند.
در بعضی از موارد فیلتر به عنوان یک بخش به محل مکش پمپ نصب می شود. اصولا اینگونه فیلتر ها شامل لایه هایی از ابرهای کتانی و یا در برخی موارد اسفنج های پلاستیکی هستند. اولین لایه در این نوع فیلترها به حذف مواد معلق درون آب کمک کرده و آنها را در درون خود به دام می اندازد، پس لازم است به صورت دستی باز شده و هر چند وقت یکبار شستشو داده شود. دومین لایه که اصولا از جنس پلاستیک و یا سرامیک است می تواند سطح بسیار وسیعی را برای پرورش و زیست باکتری های مفید در آکواریوم فراهم نماید که به ایجاد یک ساختار بیلوژیکی در آکواریوم شما کمک می کند. در نهایت لایه هایی از انواع مواد جذب کننده مواد شیمیایی مضر مثل زغال فعال قرار داده می شود که به حفظ کیفیت شیمیایی آب، رنگ آب و حذف بوی نامطبوع در آکواریوم کمک می کند.
این نوع سیستم فیلتراسیون که به فیلتر های داخلی معروف است به همراه هم در فروشگاه های آکواریومی عرضه شده و به سادگی در داخل آکواریوم نصب می شود. در برخی موارد بعضی از آکواریوم داران ساختار های مناسبی در پشت یا در کناره آکواریوم خود ایجاد کرده که می تواند آب را به شکل مناسب هدایت نماید تا از درون هر سه ساختار فیلتراسیون فیزیکی، بیولوژیک و شیمیایی به مقدار مناسب عبور کند.
تعویض آب
هدف از تعویض آب در یک آکواریوم حذف برخی از آلودگی ها و کاهش مواد آلی و متعادل نگهداشتن پارامتر های آب است. مواد آلی مختلف و نامناسبی از منابع غذایی، مکمل ها و تکه های مرده گیاهان و آبزیان در آب به وجود آمده و هر روز به مقدار آنها در آب آکواریوم اضافه می شود که می تواند تعادل پارامترهای آب را دچار مشکل کند.
در زمان راه اندازی یک آکواریوم بخصوص در دوره ای که بالاترین مقدار عدم تعادل بین پارامتر های شیمیایی آب وجود دارد (در زمان تکمیل چرخه نیتروژن)، لازم است حداقل ۵۰ درصد از آب آکواریوم دوبار در هفته در طول سه هفته اول راه اندازی تعویض شود تا آب آکواریوم در وضعیت مناسب قرار بگیرد. بعد از تکمیل چرخه نیتروژن و متعادل شدن پارامتر های شیمیایی آب تنها با تعویض ۳۰ درصد آب در هفته می توان یک تعادل مناسب را در آب آکواریوم برقرار و حفظ کرد. البته در زمانی که به مسافرت می روید می توانید برای ۲ تا ۳ هفته آکواریوم با کنترل و کاهش نسبی مقدار غذای روزانه بدون تعویض آب نیز نگهداری کنید.
در زمان تعویض آب چه رسیدگی های دیگری لازم است انجام شود:
- ۱)تمیز کردن شیشه ها از داخل با یک اسفنج نرم
- ۲)پمپ گردش آب و هیتر (بخاری) لازم است قبل از شروع کار خاموش شود.
- ۳)به کمک وسایل مخصوص سیفون و یا یک شلنگ به آرامی آب آکواریوم از کف آکواریوم کشیده شده و به یک سطل منتقل گردد.
- ۴)تمامی بخش های فیلتر در صورت لزوم در آبی که از آکواریوم خارج شده است شسته شده و دوباره نصب گردد. (به هیچ عنوان نباید برای شستن بخش های فیزیکی و بخصوص بخش بیولوژیک فیلتر از آب تازه و یا آبی به غیر از آب آکواریوم استفاده شود.
- ۵)آبی که قرار است به آکواریوم اضافه شود لازم است از قبل کنار گذاشته شده و به خوبی هوادهی شود و دمای آن با دمای آب آکواریوم تا حد امکان یکسان باشد.
- 6)بعد از تکمیل کار و پر کردن دوباره آکواریوم مطمئن شوید که هیتر و فیلتر ها را دوباره روشن کرده اید.
دما
در سیستم های نگهداری که در آنها از حیوانات خونسرد مثل انواع ماهی ها نگهداری می شود تنظیم نگهداشتن دما از مهترین پارامتر های نگهداری بحساب آمده و نقش اساسی در تنظیم متابولیسم بدن آبزیان و گیاهان دارد.
پایین بودن دما باعث کاهش فعالیت های حیاتی و بالا بودن دما باعث از نفس افتادن و فعالیت شدید بخش های مختلف بدن آبزیان خونسرد می شود. هر دو حالت می توان کشنده باشد و لازم است همیشه دما در اندازه مناسب با ساختار آکواریوم شما تنظیم و ثابت نگهداشته شود.
انواع مختلف بخاری ها برای گرم کردن آب آکواریوم وجود دارد اما المان های مختلف دیگری نیز در آکواریوم وجود دارند که گرما تولید می کنند مثل منبع نور و یا پمپ ها. اما بزرگترین موضوعی که می تواند بر روی دمای آب آکواریوم تاثیر داشته باشد دمای هوای محیطی است که آکواریوم درون آن قرار داده شده است.
بررسی عملکرد مناسب سیستم گرمایشی و ترموستات آن بسیار ضروری است و لازم است به صورت دوره ای انجام شود. در برخی از مواقع وجود دستگاه ها و سیستم های سرد کننده نیز ضروری می باشد (چیلرها) زیرا برای نگهداری از گیاهان دمای مناسب ۲۲ تا ۲۴ درجه می باشد. اگر لازم است به خاطر حضوری برخی از گونه های ماهی دماهایی بالاتری را برای آکواریوم خود در نظر بگیرید بهتر است گیاهانی را انتخاب کنید که در محدوده دمایی مورد نظر شما توان زندگی را داشته باشند.
افزایش دما در آکواریوم باعث کاهش حلالیت اکسیژن در آب آکواریوم شده که برای ماهی ها بسیار خطرناک است و بسیاری از گیاهان در آن شرایط قادر به ادامه زندگی نیستند. ولی بسیاری از جلبک ها ممکن است از دماهای بالاتر استفاده کرده و مقدار آنها به همراه پلانکتون های دیگر در آب آکواریوم شما به شدت افزایش پیدا کند.