توضیحات
بدن بلوتانک با رنگ آبی بسیار درخشان پوشیده شده است که در اطراف باله ها و بر روی بدن نیز با رنگ مشکی تزئین شده است. در حقیقت رنگ مشکی از چشم ها شروع شده ودر پایین باله بشتی تا دم ادامه پیدا می کند این طرح تا پشت باله سینه ای به شکلی امتداد می یابد که شکل یک پالت رنگ نقاشی را شبیه سازی می کند. جراح ماهی بلوتانک به نام جراه آبی اقیانوس آرام نیز شناخته می شود. با توجه به زیبایی و داشتن رفتاری آرامی این ماهی به یک انتخاب بسیار مناسب برای آکواریوم های دریایی بزرگ تبدیل شده است. در حقیقت این ماهی به همراه دلقک ماهی اسلاریس از زمان پخش انیمشن در جستجوی نمو بسیار محبوب شده است زیرا کارکتر Dory در این انیمشن بر اساس این ماهی شکل گرفته است.
ماهی نابالغ اصولا دارای رنگ زرد روشن به همراه رنگ آبی و خال های مشکی در اطراف چشم ها است.
پراکندگی
این ماهی دریایی ساکن صخره های مرجانی استوایی دارای جریان های آبی قوی است. این ماهی ها ممکن است به صورت فصلی با توجه به دمای آب مهاجرت کنند. این ماهی اصولا در هند و اقیانوس آرام از ژاپن تا استرالیا و اطراف Great Barrier Reef وجود دارد. اما به تازگی در مناطق دیگر نیز مثل هاوایی گزراش شده است که به احتمال زیاد حاصل رها سازی آنها در دریا توسط آکواریوم داران است.
رفتارهای طبیعی
اندازه ماهی بالغ بین ۱۲ تا ۳۸ سانتی متر است اما متوسط اندازه گزارش شده از این ماهی در دریا بین ۲۵ تا ۳۱ سانتی متر می باشد. وزن متوسط یک ماهی بالغ در حدود ۶۰۰ گرم است و ماهی های نر اصولا از ماهی های ماده بزرگتر هستند.
استفاده از نام جراح برای این خانواده در حقیقت به دلیل وجود یک تیغه در انتهای بدن و بر روی ساقه دمی است که از ستون فقرات ماهی منشا می گیرد و حاوی سمی است که می تواند بر روی شکارچیان کوچک تاثير فلج کننده ای داشته باشد اما در انسان فقط می تواند باعث برود درد شود. این تیغ در یک شیار در زیر پوست ماهی قرار گرفته است که ماهی می تواند در مواقع لزوم آن را گسترش داده و از آن برای دفاع از خود استفاده کند. این تیغه به وسیله ماهیچه هایی به ستون فقرات ماهی متصل شده است. زمانی که این تیغ باز می شود بسیار شبیه به تیغ جراحی است.
این ماهی ها اصولا در آبهای شفاف اطراف تپه های مرجانی ۱ تا ۲ متری بالاتر از بستر در عمق های بین ۲ تا ۴۰ متر و در دامنه دمایی ۲۴ تا ۲۶ درجه سانتی گراد زندگی می کنند. ماهی های جوان اصولا در دسته های کوچک و اطراف مرجان ها هستند تا بتوانند در زمان احساس خطر به سرعت در لابه لای شاخه های مرجان ها مخفی شوند. این ماهی در دریا اصولا از زئوپلانکتون ها و برخی مواقع به کمک دندان های بسیار کوچگ خود جلبک ها را از سطح صخره ها یا مرجان ها جدا کرده و از آنها تغذیه می کند.
نگهداری در آکواریوم
از آنجایی که این ماهی ساکن صخره های مرجانی است مخفی شدن در بین شکاف صخرها را بسیار دوست دارد. با این حال این ماهی بسیار فعال است و وجود فضای مناسب برای پرسه زدن در آکواریوم برای حفظ سلامت این ماهی بسیار ضروری است. این ماهی اصولا با سایر ساکنین آکواریوم رفتار آرامی دارد اما نمی تواند حضور ماهیان مشابه خود را تحمل کند. در صورتی که قصد نگهداری از بیش از یک ماهی از این خانواده را دارید می توانید آنها را به صورت همزمان در یک آکواریوم بسیار بزرگ قرار دهید.
خانواده جراح ماهی ها به دلیل فرم دهانی و وجود دندان های خاص به راحتی می توانند اقدام به برداشتن و خوردن جلبک ها از انواع سطوح نا هموار کنند و این گزینه آنها را به انتخابی خوب برای کنترل رشد جلبک ها در آکواریوم تبدیل کرده است.
این ماهی بسیار مقاوم است اما بهتر است آن را در آکواریومی با شرایط بسیار پایدار که چرخه نیتروژن آن به صورت کامل شکل گرفته است و اندازه مناسبی دارد نگهدرای کنید. این ماهی در بین آکواریوم داران به جاذب ich یا سفیدک معروف است و به سرعت در صورت بروز استرس و یا کاهش توانایی دستگاه ایمنی بدن خود در معرض این بیماری قرار می گیرد. این بیماری در این ماهی ابتدا با بروز لکه های سیاه در اطراف بدن ماهی شروع می شود که می تواند تشخیص آن را بسیار مشکل کند. اصولا جراح ماهی ها بسیار بسشتر سایر ماهی های زینتی در معرض بیماری های پوستی قرار می گیرند زیرا پوشش محافظ بدن آنها بسیار ضعیف تر از گونه های دیگر است.
از آنجایی که تمامی جراح ماهی ها به همراه ماهیان دیگر از انواع غذاهای گوشتی استقبال می کنند اما لازم است برای تغذیه این ماهی از انواع جلبک های دریایی غنی شده نیز استفاده شود. اضافه کردن جلبک ها در رژیم غذایی این ماهی حداقل هفته ای ۳ بار باعث می شود علاوه بر افزایش قدرت سیستم ایمنی، میزان استرس ماهی نیز کاهش یابد و به حفظ سلامت کلی ماهی کمک می کند.
تولید مثل و دوره های زندگی
ماهی نر اصولا به همراه ۷ تا ۹ ماهی ماده در یک گروه زندگی می کنند. البته ماهی های ماده ممکن است از یک گروه به گروه دیگر بروند. زمانی که ماهی های ماده و نر برای تخم ریزی آماده می شوند رنگ بدن آنها تغییر می کند. جراح ماهی ها اصولا در طول فصل های سرد سال اقدام به تخم ریزی می کنند در این زمان ماهی های ماده به همراه ماهی نر در ستون آب به سمت بالا شنا کرده و همزمان تخمک ها و اسپرم را در آب رها می کنند. عمل لقاح به صورت خارجی صورت گرفته و تخم تشکیل می شود. در هر بار تخم ریزی ماهی ماده می تواند تا ۴۰۰۰۰ تخم را در آب رها کند.
لارو بلوتانک بعد از گذشت ۲۶ ساعت از تخم خارج می شود. لارو در ساعت های اولیه تولد فاقد ضربان قلب است و تا زمانی که قلب شروع به حرکت می کند به صورت شناور باقی می ماند. بعد از گذشت ۵ ساعت ضربان قلب شروع می شود و لارو می تواند شناهای کوتاهی را انجام دهد.
دو روز بعد از خروج از تخم، باله ها، چشم ها و رنگ دانه ها پدیدار می شوند. روند رشد با تکمیل سیستم گوارش ادامه می یابد. سرعت رشد به میزان نور و دمای آب بستگی دارد ولی به هر ترتیب لارو تا ۳۷ روزگی کامل می شود.
ماهی های جوان بسیار شبیه به ماهیان بالغ هستند تنها در ساختار رنگی و شکل بدن خود کمی متفاوت هستند و بدن ماهیان جوان کشیدگی کمتری دارد.
تولید مثل این ماهی در اسارت بسیار مشکل است و تا به حال روش عملی خاصی در این خصوص منتشر نشده است.
بیشتر جراح ماهی ها در طبیعت در حدود ۳۰ سال عمر می کنند. اما در آکواریوم این موضوع بسته به شرایط آکواریوم و رژیم غذایی ماهی متغیر است و به ندرت بیشتر از ۲۰ سال گزارش شده است. ولی میانگین عمر این ماهی در آکواریوم های استاندارد ۸ تا ۱۲ سال است.
ترجمه و تحقیق: مهندس پژمان اسلامی
منابع
سایت liveaquaria.Com
سایت fishbase.org
سایت Encyclopedia of Life (eol.org)