توضیحات
در حقیقت ۵ گونه مختلف از راس های آرایشگر در دنیا وجود دارد که راس آرایشگر خط آبی یا معمولی از جمله شناخته شده ترین راس های آرایشگر در دنیا است. این گونه گستردگی زیادی در مناطق حاره ای اقیانوس های هند و آرام دارد و بیشتر مرکز توجه محققان دریایی بوده است. این گونه در بین گونه های دیگر در آکواریوم ها بسیار معمول تر است.
این ماهی یک رابطه همزیستی با دیگر ماهیان ساکن تپه های مرجانی دارد و به نظافت بدن ماهیان دیگر و حذف انگل های سطحی آنها کمک می کند. راس آرایشگر یک ماهی بسیار آرام و صلح طلب و در عین حال جذاب است که با حرکاتی بسیار خاص در اطراف ماهی های میزبان سعی در جلب توجه آنها و آرام کردن آنها کرده تا به آن اجازه تمیز کردن و حذف انگل ها را از سطح بدن، باله ها، آبشش ها و یا حتی دهان ماهیان بزرگتر را بدهند. دیده شده است که دسته ای از این ماهی ها اقدام به پرپایی یک ایستگاه نظافت دریایی در منطقه شناخته شده ای از یک تپه مرجانی می کنند تا ماهیان دیگر به راحتی در این محدوده برای دریافت سرویس نظافت قرار بگیرند و حتی دیده شده که این ماهی بدون ترس در داخل دهان ماهیان بزرگتر مثل مارماهی ها و هامور ماهیان وارد شده و اقدام به نظافت آنها می کند.
پراکندگی
این ماهی در تمامی نواحی حاره ای اقیانوس هند و آرام از دریای سرخ تا ژاپن و جزایر راپا مشاهده می شود. این ماهی اصولا در عمق های ۱ تا ۳۰ و نزدیک به تپه های مرجانی زندگی می کند. خوشبختانه این ماهی در لیست ماهیان در معرض خطر در سایت IUCN نمی باشد.
شکل ظاهری
این ماهی کوچک دارای بدنی استوانه ای شکل است که به کمک یک نوار ضخیم مشکی رنگ افقی در یک ضمینه سفید متمایل به زرد تا آبی که از ابتدای بدن تا انتهای آن کشیده شده است به راحتی قابل تشخیص است. این ماهی تا حدود ۱۴ سانتی متر رشد می کند.
سختی نگهداری
بسیار مشکل. این ماهی بسیار آرام و صلح طلب است و برای نگهداری در آکواریوم های تپه مرجانی مناسب است اما تنها آکواریوم داران حرفه ای و یا بسیار پیشرفته می توانند از این ماهی برای مدت زمان طولانی نگهداری کنند. تغذیه این ماهی بسیار مشکل است و از آنجایی که بخشی از غذای خود را با خوردن انگل ها و پوست های مرده سطح بدن ماهیان دیگر تامین می کند اما این غذای اصلی ماهی را تامین نمی کند و لازم است با انواع غذاهای مختلف آماده غنی شده تغذیه شود. در حقیقت نگهداری از این ماهی بسیار مشکل و در بیشتر آکواریوم ها به خصوص آکواریوم های کوچک با تعداد کم ماهی غیر ممکن است و نگهداری از آن فقط به آکواریوم داران حرفه ای توصیه می شود.
رژیم غذایی و تغذیه
این ماهی یک ماهی گوشخوار می باشد و همچنان که از نام آن مشخص است این یک ماهی نظافت کننده ماهی های دیگر است که غذای خود را در ازاء نظافت سطح بدن ماهیان بزرگتر و حذف انگل های پوستی آنها بدست می آورد. این ماهی از جمله جانورانی است که برای حیات خود به استفاده از تمامی مواد غذایی مورد نیاز خود از جمله بافت های مرده، پولک، پوست های مرده سطح باله ها و دهان مابقی ماهیان وابسته است.
به صورت ایده آل این ماهی برای نگهداری در یک آکواریوم مرجانی با ماهیان بزرگ با تعداد بالا جهت دسترسی به یک منبع غذایی وسیع و کمک به حذف انگل های آنها مناسب است زیرا در این شرایط به میزان کافی منبع غذای طبیعی در اختیار این ماهی قرار داده می شود.
ولی می توان در کنار غذاهای اصلی در صورت نیاز این ماهی را با تکه های گوشت ماهی، میگو، ماهی مرکب، صدف و یا حتی تکه های گوشت دل گوسفند تغذیه کرد. توجه داشته باشید که در محیط های طبیعی این ماهیان دائما در حال تغذیه در زمان نظافت ماهیان دیگر هستند و در محیط های آکواریوم نیز لازم است چندین بار در روز تغذیه شوند. این موضوع می تواند به تشویق ماهیان دیگر به خصوص ماهیان جدید به غذا خوردن نیز کمک نماید.
حتی در شرایطی که این ماهی از غذاهای آماده نیز تغذیه کرده است در صورتی که به میزان کافی منبع غذایی طبیعی در اختیار نداشته باشد به تدریج ضعیف شده و از بین خواهد رفت.
نگهداری از آکواریم
گزارش های اندکی در خصوص موفقیت در نگهداری از این ماهی در آکواریوم ها منتشر شده است زیرا این ماهی به شرایط نگهداری در آکواریوم خو می گیرد و لازم است کیفیت آب در حد بسیار مناسبی حفظ شود. این ماهی ها در ابتدا به خوبی با استرس های ناشی از انتقال و تغییر مکان مواجه می شوند و به سرعت شروع به تغذیه خواهند کرد.
این ماهی علاقه دارد که در شکاف صخره ها، مرجان ها و یا حتی در زیر ماسه های بستر آرام بگیرد. تعویض آب های دوره ای و مرتب با میزان مناسب می تواند به موفقیت بیشتر شما در نگهداری از این ماهی کمک کند.
شرایط آکواریوم مناسب
این ماهی به صخره های زنده فراوان برای مخفی شدن و ایجاد یک پایگاه دائمی نظافت و تعداد بسیار زیادی از ماهیان نیاز دارد. جدای شکاف صخره ها و مرجان ها وجود یک بستر ماسه ای نرم و مناسب هم برای استراحت کردن این ماهی در شب لازم است. گزارش هایی مبنی بر بیرون پریدن این ماهی از آکواریوم هم وجود دارد و بهتر است درب آکواریوم بسته نگهداشته شود.
این ماهی در تمامی قسمت های آکواریوم شنا می کند و در صورتی که دو ماهی در یک آکواریوم نگهداری شوند به احتمال زیاد یک پایگاه در میان صخره ها برای نظافت کردن ماهیان برپا می کنند در صورتی که یک ماهی اصولا در آکواریوم به صورت فعال در تمامی قسمت های آکواریوم شنا می کند.
رفتار اجتماعی ماهی
این ماهی ممکن است به تنهای و یا به صورت گروهی زندگی کند. در زمان بلوغ در بیشتر مواقع به صورت منفرد و یا جفت در یک مکان خاص در تپه مرجانی مستقر شده و با برپا کردن یک پایگاه نظافت اقدام به نظافت ماهیان بزگتر می نماید. تا قبل از بلوغ ممکن است به صورت گروهی با هم زندگی کنند و در برخی موارد گروه هایی شامل یک ماهی نر بزرگ، یک ماهی ماده و چند ماهی نابالغ با هم دیده شده اند. تشخیص جنسیت ماهی بسیار مشکل است و اصولا با نقشی و اندازه آنها در یک گروه می توان جنسیت هر کدام را مشخص کرد.
این ماهیان بسیار آرام و صلح طلب هستند و یک رابطه همزیستی خاص با سایر ماهیان و به پاک کردن بدن ماهی از انگل های پوستی کمک می کنند. این ماهیان در مقابل خدماتی که به ماهیان بزرگ تر مثل مار ماهی ها برای نظافت دندان ها و دهان آنها ارائه می دهند از آنها برای محافظت از خود در مقابل ماهیان دیگر کمک می گیرند و ممکن است به همراه آنها زندگی نمایند.
لازم است این ماهی قبل از اضافه کردن ماهیان بسیار بزرگ به آکواریوم اضافه شود زیرا ممکن است ماهیان بزرگتر قبل از تشخیص این ماهی اقدام به خوردن آن نماید. اقلب ماهیان به راحتی این ماهی را تشخیص داده و بدون مشکل با آن در یک آکواریوم زندگی می کنند اما برخی از مارماهیان بزرگ، عقرب ماهی ها، سنگ ماهیان گزینه های مناسبی برای نگهداری در کنار راس های آرایشگر نیستند.
تولید مثل و تکثیر
ماهیان جفت معمولا در آب تخم می ریزند اما موفقیت در به عمل آوردن این تخم ها بسیار غیر ممکن به نظر می رسد. این ماهی اصولا در زمان غروب و یک بار در روز تخم های خود را در ستون آب رها می کند.
ترجمه و تحقیق: مهندس پژمان اسلامی
منابع
سایت animal-world.Com
سایت fishbase.org
سایت Encyclopedia of Life (eol.org)